Nowe przepisy o ochronie sygnalistów

Polski rząd pracuje nad ustawą, która wdroży unijną dyrektywę o ochronie sygnalistów do naszego porządku prawnego.

Zgodnie z przygotowywanym projektem, każdy sygnalista będzie mógł wybrać, czy zauważoną nieprawidłowość zgłosi kanałami wewnętrznymi pracodawcy czy do Rzecznika Praw Obywatelskich albo innych zewnętrznych instytucji zajmujących się takimi sprawami. Jeśli te kanały okażą się nieskuteczne, będzie mógł ujawnić sprawę publicznie.

Nowe przepisy o ochronie sygnalistów nakładają liczne obowiązki na przedsiębiorców, m. in. obowiązek posiadania procedury zgłaszania nieprawidłowości, ochronę poufności danych sygnalisty, czy zapewnienie, aby nie spotkały go negatywne konsekwencje związane ze zgłoszeniem. Z pewnością dużym wyzwaniem będzie zrozumiałe dla pracowników rozgraniczenie albo połączenie procedur powoływania komisji antymobbingowych z procedurami zbierania zgłoszeń w myśl przepisów o ochronie sygnalistów.

Co będzie mógł zgłosić sygnalista?

Obowiązkowo pracodawca musi rozpatrywać zgłoszenia, które dotyczą sytuacji naruszenia prawa w wymienionych w ustawie obszarach. Są to m. in. zamówienia publiczne, ochrona środowiska, ochrona konsumentów, bezpieczeństwo sieci i systemów teleinformatycznych, ale również bezpieczeństwo transportu. Są to obszary szczególnie istotne w działalności przedsiębiorców z branży logistycznej, a zwłaszcza pasażerskich przewoźników kolejowych.

Obowiązkowo będą musiały być również rozpatrywane zgłoszenia dotyczące naruszeń ochrony danych osobowych oraz prania pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Wielu przedsiębiorców już dotychczas było zobligowanych do rozpatrywania zgłoszeń w tych obszarach, jednak teraz osoby zgłaszające te naruszenia zyskają dodatkową ochronę.

Pracodawca może dobrowolnie i dowolnie rozszerzyć ten katalog o inne naruszenia, np. mobbing, czy naruszenia swoich własnych regulacji wewnętrznych lub standardów etycznych (compliance).

Wszystkie szczegóły w tym zakresie powinien określać regulamin zgłoszeń wewnętrznych, z którym należy zapoznać wszystkich pracowników (np. poprzez szkolenia).

Oznacza to, że nie tylko każdy pracownik (także pracownik kontrahenta) będzie mógł zgłosić zaobserwowane naruszenia u przewoźnika kolejowego dotyczące bezpieczeństwa transportu, np. w zakresie jednolitego certyfikatu bezpieczeństwa. Jeśli naruszenie nie zostanie wyjaśnione, pracownik może ujawnić tę informację publicznie (np. w mediach) i w związku z tym przysługiwała mu będzie pełna ochrona przewidziana przez przepisy o ochronie sygnalistów. Wystarczy, że będzie miał uzasadnione podstawy sądzić, że informacja o naruszeniu prawa jest prawdziwa.

Na czym będzie polegała ochrona sygnalisty?

Przykładowo pracodawca nie będzie mógł rozwiązać z takim pracownikiem umowy o pracę bez wypowiedzenia, obniżyć mu wynagrodzenia, wstrzymać awans, przenieść go na niższe stanowisko, utrudniać znalezienie nowej pracy zawiesić w wykonywaniu obowiązków służbowych, nałożyć karę finansową. Jeśli pracodawca zastosuje te środki, to będzie musiał udowodnić, że nie ma to związku ze zgłoszeniem naruszenia.

Jak możemy pomóc?

W tym zakresie oferujemy:

• pomoc w ustaleniu, jakie obowiązki w zakresie ochrony sygnalistów mają zastosowanie w przypadku Klienta oraz zarekomendowanie zalecanych rozwiązań,
• przygotowanie przystępnej procedury dotyczącej przyjmowania i obsługi zgłoszeń a także ochrony sygnalistów,
• dostosowanie systemu zgłaszania nadużyć do wymogów RODO, Kodeksu pracy i innych przepisów,
• szkolenia dla personelu,
• pomoc w wyborze aplikacji do zgłaszania nadużyć (jeśli Klient ma takie życzenie), w tym także pomoc w zawarciu umowy i zabezpieczeniu ryzyk prawnych z niej wynikających i zgodności z RODO.

Skontaktuj się z nami!